In een kletsnat Mastbos bij Breda had ik recent een boeiende wandeling. Het gezelschap was gelukkig beter dan het weer, dus aan inhoud en energie geen gebrek. Eén van de dingen waar we over spraken, was hoe dat nou werkt als je als organisatie de eerste stappen zet op het pad van zelforganisatie. Ik proef daarin nogal eens de angst voor het ontstaan van vrijstaten waarin medewerkers hun eigen gang gaan. Waar loslaten klinkt als losslaan.

Enigszins nostalgisch haalde ik deze week de herinnering op aan mijn laatste gewone borrel met een oud-collega. “Haha, oh gek zeg, we geven geen handen!” was toen onze verwondering. Daarna ging teamontwikkeling nogal eens in quarantaine …  Andere prioriteiten en trouwens, online ontwikkelen, dat werkt niet was de gedachte. Veranderen is immers een contactsport, waarbij je binnen de 1,5 meter moet kunnen komen met elkaar. Inmiddels weten we dat veranderingen gewoon doorgaan, digitaal en op afstand.

Even terug in de tijd. Een jaar of 5 geleden was zelfsturing dé hype in de publieke wereld. Iedere zichzelf respecterende organisatie wilde er wat mee. En tot op de dag van vandaag heeft zelfsturing iets verleidelijks. Met beelden van vrijheid, eigenaarschap en meer ruimte voor professionele ontwikkeling.

Een Kasteel zoals De Haar leent zich in principe natuurlijk prima om een meter of 2 bij elkaar uit de buurt te blijven. En met een volle gastenlijst waren wij helemaal klaar voor de workshop Aan-De-Slag op 21 april. Maar ja, de huidige omstandigheden vragen om een andere invulling. Want naast grenzeloos optimistisch, zijn wij ook hartstikke realistisch. Daarom veranderen we de workshop in een online dinsdagmiddagborrel.

Of het testosteron een tandje lager mag. Die vraag heb ik er in de afgelopen jaren nogal eens ingegooid bij teams waar ik een soort Tarzan-kreet over de gangen hoor gaan. Vergezeld van een schaterlach voor iedere grap die ze zelf vooral heel erg leuk vinden. Vind ik vaak ook, maar als het gaat over mensen in beweging brengen in een verandertraject is het niet effectief. Dan is echte dialoog in plaats van een gewoon gesprek nodig. Luisteren als vervanger voor brullen. Meer Jane, minder Tarzan …

2 weken geleden is mijn vader verhuisd naar een verpleeghuis. Na een val belandde hij een half jaar in een revalidatiecentrum en kwam nu de stap van niet-meer-naar-huis, maar naar het verpleeghuis. Over veranderen gesproken. In de eerste plaats voor hem, maar ook voor ons als kinderen.

Ik heb mezelf overwonnen. Ik beoefen al een tijdje yoga. Maar er zijn dingen waar ik naar kijk en denk ‘no way, this is not for me’. De kopstand is er zo één. Voor diegenen die daar geen beeld bij hebben, je staat letterlijk in een omgekeerde houding en steunt op je armen (zo speels op je hoofd, daar moet je kleuter voor zijn!).

Leiderschap en pudding lijken op het eerste oog niet zoveel gemeen te hebben. Toch zijn ze onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een week of 2 geleden was ik met een groep enthousiaste leiders aan de slag om hun beïnvloedingsvaardigheden in een middag te boosten. We hebben verschillende theorieën en onze eigen ervaring bij elkaar gebracht in een nieuw model om beïnvloedingsstijlen concreet te maken.

Tegenover me zit een nieuwe opdrachtgever voor de intake voor een teamtraject. Zo’n eerste gesprek is net een date. Want naast het feit dat je professioneel en ter zake kundig moet zijn, is het ook fijn als er iets van chemie is en je het met elkaar ziet zitten. Ik vind het begin van een nieuw traject een van de leukste momenten in mijn werk.

Op dit moment lees ik het boek ‘Anders Vasthouden’ van Wouter Hart. Gaat over werken vanuit de bedoeling en anders aansturen. Dat is nogal een hot topic in de publieke wereld. Voor mij mooi leesvoer als voorbereiding op een aantal trainingen over leiderschap en zelforganiserend vermogen. Ik moet er altijd wel even voor gaan zitten, dat leesmateriaal.

Scherpstellen op je eigen leiderschap gaat wat mij betreft over de bril waarmee je naar de wereld kijkt, op en af kunnen zetten. En in dat kader moest ik er afgelopen week aan geloven. Leesbril opgehaald. Ik maak mezelf nog wijs dat het geen ouderdom is maar slechts te wijten is aan mijn superscherpe zicht mét lenzen.

Dagelijks dompel ik me onder in alles wat te maken heeft met gedrag in organisaties. Super interessant en als specialist op dat onderwerp heb ik écht een hele leuke job. Of misschien moet ik zeggen, heb ik gelukkig wéér een hele leuke job.

Over een kleine 6 weken is het weer zover! Het volgende VernieuwingsLAB, op weg naar nummer 10 in de reeks. Rond het thema “Samenwerken, bron van Inspiratie én Irritatie”, tref ik samen met mijn samenwerkingspartner Hein Witlox, zo’n 20 leiders om te sparren over veranderthema’s.

Mijn eigen, gewone, dagelijkse omgeving is voor mij een dankbare bron van inspiratie als het gaat om leiderschap. Juist als ik niet aan het werk ben, struikel ik vaak over de mooiste voorbeelden van vernieuwing.

Voor het eerst in een paar jaar tijd heb ik mezelf dit jaar eens langer dan 1,5 week vakantie gegund. Loslaten in optima forma. Inmiddels ben ik weer aan de slag, terwijl augustus in Nederland nog doorgaat als vakantiemaand.

Afgelopen 2 weken kwam ik het “Spiegeltje spiegeltje aan de wand, wie is de mooiste in het land?” fenomeen twee keer tegen. Dat is het verschijnsel dat managers toch ook vooral met zichzelf en hun eigen voorkeuren in leiderschap bezig zijn. Als je lang genoeg meeloopt als manager, kom je er vanzelf achter dat dit echt niet zo werkt.

Twee weken geleden was ik met mijn vader bij de neuroloog. Mijn vader deed mee aan een wetenschappelijk onderzoek, waarbij hij met een horloge een week lang werd doorgemeten op zijn Parkinson-klachten. Een grafiek en een zeer menselijke en betrokken uitleg van de arts gaven ons een andere blik op mijn vader.

Als ik om me heen kijk in organisaties valt me iedere keer weer op dat de veranderbereidheid van medewerkers en managers vaak eigenlijk best prima is. Niks aan het handje in tijden van verandering zou je denken. En toch gaat het gesprek bij het koffie-apparaat vaak over weerstand. Weerstand, wat is dat dan?

Bij veel organisaties heeft een manager nogal veel op zijn bord liggen: resultaten verbeteren, mensen meekrijgen, klanten tevreden houden en tussen de bedrijven door vliegen de veelbelovende veranderprogramma’s je om de oren …

Vorige keer schreef ik in mijn blog over de kunst van het loslaten. Ik sprak over het hart-zeer dat vaak om de hoek komt kijken als je als veranderaar de boel in beweging zet. Gelukkig is er ook een andere dimensie in al dat veranderen.

Ken je dat? Je zit op een verjaardag en het gaat over werk. De ene helft in het gezelschap doet het écht gewéldig en heeft de volgende promotie in het verschiet. De andere helft bevindt zich precies aan de andere kant van de lijn: middenin in wéér een organisatieverandering en slachtoffer to-be. Succes met je feestje …

Een klassieker, The Seven Year Itch. Het is het psychologische verschijnsel dat het geluk in een relatie na 7 jaar afneemt. Komt niet alleen in relatieland voor, want ook als het gaat om organisatieverandering, kun je zomaar last krijgen van de Seven Year Itch.

En zo is dat. Deze uitspraak van Loesje snijdt een mooi thema voor organisatievernieuwing aan. Tegenwoordig is een veelgehoorde worsteling van managers hoe zij in hemelsnaam met al hun medewerkers gesprekken kunnen houden.

Ineens valt het me weer op: hoe donkerder de dagen richting het eind van het jaar, hoe meer managers zich terugtrekken. En masse gaat het management van de BV Nederland de hei op om Grootse Plannen voor het nieuwe jaar te smeden.

Eerder al schreef ik eens over Verleiden voor de verandering … . Hoe je als management erop hoopt dat als je de verandering maar aanlokkelijk genoeg schetst, medewerkers als vanzelf willen veranderen.

Ken je de ochtenden waarop je al wakker bent voordat je echt wakker bent? Je bent je wekker een stap voor, staat naast je bed voordat je er erg in hebt, vol energie en zin om die dag aan de slag te gaan. Je voelt aan iedere vezel in je lijf dat je vandaag bergen gaat verzetten. Niets houdt je tegen bij het bereiken van je doel!

Vandaag de dag wordt er best wat van je gevraagd als je leidinggevende bent. Ik zie het om me heen. Daar waar je voorheen diegene was met de meeste expertise, is de opdracht van de hedendaagse manager om mensen mee te krijgen in een veranderproces. Maar wanneer ben je daar nou klaar voor?

De wereld had er anders uitgezien als Martin Luther King op die ene dag had gezegd dat hij een plan had in plaats van een droom. Stel je voor: een Powerpoint-presentatie met een roadmap naar de toekomst … In plaats van passie en geloof? Dat zou onvoorstelbaar zijn!

Wel eens geprobeerd: voetballen op een weiland? Letterlijk grenzeloos, geen lijnen, geen doelen, wel een bal, een paar enthousiaste mensen en vooral veel, heel veel energie. Wie er scoort? Daar zijn geen regels voor, je komt er vanzelf achter. Ik stel me zo voor dat je veel lol hebt, maar na een half uurtje zou ik toch willen weten hoe ik nou precies kan winnen! Al was het maar omdat mijn conditie me dan in de steek gelaten heeft …

Er is veel te doen over de kwaliteit van dienstverlening in de zorg. Afgelopen jaar heb ik aan den lijve ondervonden hoe goed die soms kan zijn. Maar ook dat het soms hartstikke mis kan gaan.

80%-90% van de medewerkers is in principe bereid te veranderen. Als dat echt zo is, waarom worden er dan toch zoveel pogingen gedaan om mensen te ‘verleiden’ tot verandering?

Ik hoor het steeds vaker. Eerst moet de reorganisatie klaar zijn. Daarná denken we na over hoe de mensen weer aan boord komen. Huh?!? Nu zou het wel lekker zijn als je dit soort processen op kon knippen. Menig manager doet die wens als hij of zij ’s avonds op de bank zit. Maar de waarheid is dat leidinggeven op dit moment geen sprookjesverhaal is.

Je kent ze wel: die medewerkers die altijd klagen. Over ‘de organisatie’. Hoe zwaar het is. Hoeveel er veranderd is. Hoe ‘ze’ toch steeds zo kunnen reorganiseren … Nee, het is niet leuk meer. Maar ja, je hebt geen keuze, toch? Het is namelijk een Hele Gevaarlijke Boze BuitenWereld!’ Dus blijf je zitten waar je zit en je verroert je niet. Kan je ook niks gebeuren. Denk je …

Vorige week stapte ik een stadhuis binnen van een grote gemeente en werd ik blij verrast door de receptioniste. Een jong meisje meldde zich met de vraag of zij zich in kon schrijven. Dat kon daar niet, dan moest je een kwartiertje lopen. Klaar zou je denken. Keurig te woord gestaan. Maar daar bleef het niet bij …